Κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2018-2019 υλοποιήθηκε το Πρόγραμμα Μετάβασης στο 1ο Γυμνάσιο Σύρου. Η συγκεκριμένη παρέμβαση βασίζεται θεωρητικά στις αρχές της Συστημικής Διαλεκτικής Πολυεπίπεδης και Πολυεστιακής Προσέγγισης και της Καταξιωτικής Συστημικής Προσέγγισης. Αξιοποιεί μεθόδους, που προάγουν το καλό συγκινησιακό κλίμα και τις συνεργατικές σχέσεις σε όλα τα επίπεδα της σχολικής κοινότητας (μαθητής, τμήμα, τάξη, σύλλογος διδασκόντων, σύλλογος γονέων), ενώ παράλληλα εστιάζει στο θετικό, προσπαθώντας να αναδείξει τις δυνάμεις και τις ικανότητες κάθε επιμέρους μέλους ή υποσυνόλου, αξιοποιώντας την διαφορετικότητα και την δυσκολία, ως μοχλό για την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας.
Πιο συγκεκριμένα, η μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο είναι μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές στη ζωή των παιδιών, αφού περνούν από μια οικεία κατάσταση σε μια πιο άγνωστη, που διαρκεί μια εκτεταμένη περίοδο και διακατέχεται από συναισθήματα αγωνίας και σχετικής ανασφάλειας. Ταυτόχρονα αποτελεί και μια περίοδο, όπου τα παιδιά οραματίζονται το μέλλον τους, θέλουν να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις και να βιώσουν το μεγάλωμα. Μπορεί επίσης να αποτελέσει μια πολύ δημιουργική διαδικασία, στην οποία συμμετέχουν τόσο οι κύριοι πρωταγωνιστές, δηλαδή παιδιά και γονείς, όσο και εκείνοι που τη διαχειρίζονται είτε με καθοδηγητικό ρόλο είτε συμβουλευτικά, όπως οι εκπαιδευτικοί, τα στελέχη εκπαίδευσης αλλά και ειδικοί της ψυχοκοινωνικής υγείας. Η έρευνα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό καταδεικνύει, αφενός ότι το πέρασμα από τη μία βαθμίδα στην άλλη γι’ αυτήν την ηλικιακή περίοδο αποτελεί τραυματική εμπειρία, και αφετέρου ότι υπάρχει ελλιπής πληροφόρηση και ασυνέχεια στο πρόγραμμα σπουδών. Οι μαθητές εκφράζουν μοναξιά και ότι δυσκολεύονται στην προσαρμογή τους. Ακόμα και μαθητές, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του δημοτικού είχαν σταθερή πρόοδο, παρουσιάζουν πισωγυρίσματα στον πρώτο χρόνο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Kάτσικας, 2009· Ξυθάλης – Σαλτερής, 2009· Τσιώτρα, 2010). Η παρέμβαση αυτή, καθώς υλοποιείται στην έναρξη του σχολικού έτους, στοχεύει στην ομαλότερη μετάβαση των μαθητών και στην δημιουργική αξιοποίηση των δυσκολιών της αλλαγής, που βιώνουν.
Επιπλέον, οι σύγχρονες εκπαιδευτικές μέθοδοι δίνουν ιδιαίτερη σημασία σε ζητήματα που αφορούν τη δυναμική της ομάδας και των σχέσεων στη σχολική τάξη-κοινότητα. Η δημιουργία κατάλληλου ανθρώπινου και μαθησιακού κλίματος, που ενθαρρύνει και προάγει τη συνεργασία, την αξιοποίηση της διαφοράς, των δυνατοτήτων όλων των πλευρών και οδηγεί στην ελεύθερη έκφραση και στην ανάπτυξη δημιουργικού διαλόγου ευνοεί την μαθησιακή διαδικασία (Γουρνάς, 2011-Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Παιδαγωγικού Ινστιτούτου). Στα πλαίσια της παρέμβασης, με κεντρικό άξονα την εστίαση-έμφαση στο θετικό, αξιοποιούνται τα διαφορετικά επίπεδα (μαθητής, μικρή ομάδα συμμαθητών, σύνολο τμήματος, σύνολο τάξης) και δομές (σύλλογος διδασκόντων, σύλλογος γονέων, σύνολο τάξης, τμήμα) της σχολικής κοινότητας, παρέχοντας έτσι την δυνατότητα να νιώσουν όλοι χρήσιμα μέλη ομάδας: μια σημαντική αξία, που υπηρετώντας την θεμελιώνεται ένα καλό και «ασφαλές» συγκινησιακό κλίμα.
Τέλος, αξιοποιώντας αναλογικούς τρόπους έκφρασης ενεργοποιούνται ολιστικά όλα τα μέλη, δημιουργείται ένα πιο χαρούμενο κλίμα, ενώ παράλληλα διευκολύνεται η διαφοροποιημένη αντιμετώπιση των μαθητών, καθώς προσφέρεται η ευκαιρία για ισότιμη συμμετοχή τους στη διαδικασία (Τοδούλου, 2011- Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Παιδαγωγικού Ινστιτούτου).
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
Α. Εργαστήριο στο σύλλογο διδασκόντων, πριν από την έναρξη των μαθημάτων, με στόχο την σύνδεση των εκπαιδευτικών μεταξύ τους, την ένταξη των νέων μελών του συλλόγου και την ευαισθητοποίησή τους στις αρχές και τους στόχους του προγράμματος.
Β. Τρεις δίωρες και διαδοχικές παρεμβάσεις ανά τμήμα στην αρχή του σχολικού έτους, μία δίωρη παρέμβαση αμέσως μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων και μία στο τέλος της χρονιάς, στην οποία φροντίζεται επιπλέον και η σύνδεση των τμημάτων μεταξύ τους.
Γ. Σε όλη την πορεία του προγράμματος η ομάδα υλοποίησης (εκπαιδευτικοί & στελέχη του Κέντρου πρόληψης) οργανώνει και αξιολογεί τη δράση σε τακτικές συναντήσεις, πριν και μετά από κάθε φάση, φροντίζοντας την ομαλή ένταξη της δράσης στο σχολικό πλαίσιο.
Δ. Αξιολόγηση του προγράμματος (διαδικασίας και αποτελέσματος) από την ομάδα υλοποίησης και τον σύλλογο διδασκόντων.
Ε. Παράλληλα με το πρόγραμμα υλοποιούνται – ενισχυτικά – σεμινάρια στους γονείς των μαθητών.
Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό από το πρόγραμμα:
