Ένα παράδειγμα αξιοποίησης της εκπαίδευσης του Κέντρου Πρόληψης και μια καλή πρακτική για επεξεργασία ζητημάτων «bullying» στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Γράφουν οι καθηγήτριες-συντονίστριες της δράσης:

Η παρακάτω δράση πραγματοποιήθηκε σε ένα τμήμα γυμνασίου του σχολείου μας χωρίς προειδοποίηση των μαθητών -μαθητριών, με τη συνεργασία 2 καθηγητριών.

Οργάνωση δράσης

 Δύο καθηγήτριες, η Βούλα και η Μαρίνα, οι οποίες όμως έχουμε πολύ καλή επικοινωνία και συνεργασία, συνεννοηθήκαμε ώστε η πρώτη να «εισβάλλει» την ώρα του μαθήματος της δεύτερης 10 λεπτά περίπου αφού έχει ξεκινήσει η διδακτική ώρα. Η δράση μας στηρίχτηκε στις παρακάτω γενικές γραμμές:

Μαθητής-«Θύτης»

Μαθητής-«Θύμα»

Σενάρια-ανάληψη-ανταλλαγή ρόλων

Τα παιδιά σχολιάζουν, συμπεραίνουν

Η Βούλα, στο ρόλο συμμαθήτριας, υιοθετεί  διαφορετικούς χαρακτήρες και συμπεριφορές εισέπραξε διάφορες αντιδράσεις από τη Μαρίνα που έχει σταθερά το ρόλο της καθηγήτριας- ισορροπιστή.

Η δράση

ΦΑΣΗ Α’

Σκηνή 1^η

Η είσοδος της Βούλας ως οργισμένη «μαθήτρια», στην αίθουσα που δίδασκε η συνάδελφος της Μαρίνα έγινε με βίαιο τρόπο (π.χ. χωρίς να χτυπήσει την πόρτα και να ζητήσει συγνώμη για την ενόχληση.). Η «μαθήτρια» κάθησε έξω από τις προκαθορισμένες σειρές των συμμαθητών της, δηλώνοντας με τον τρόπο αυτό τη διαφορετικότητά της από το σύνολο της ομάδας.

Ξεκίνησε να μιλάει διακόπτοντας το μάθημα, μιλώντας στον ενικό αριθμό στη Μαρίνα και γενικά αγνοώντας τους στοιχειώδεις κανόνες τάξης στην αίθουσα. Οι μαθητές στην αρχή χαμογελούν, περιγελούν τη στάση της μαθήτριας και δείχνουν να ξαφνιάζονται με το νέο ρόλο της. Η «μαθήτρια» τους κοιτάζει επιθετικά με πολύ σοβαρό ύφος και λεκτικά τους επιτίθεται στη γλώσσα τους. Οι μαθητές ξαφνιάζονται, προφανώς γιατί ακόμα δεν έχουν καταλάβει ότι η καθηγήτριά τους έχει εισβάλλει στην τάξη ως μαθήτρια και μάλιστα επιθετική. Σιγά σιγά κοκαλώνουν. Ακούγονται εκφράσεις από τη «μαθήτρια», ΄΄Τι κοιτάς; Έχεις πρόβλημα;’’. Οι μαθητές μαζεύονται και αρχίζουν να τρομοκρατούνται.

Η «μαθήτρια» αρχίζει να διηγείται ένα πλαστό περιστατικό εκτός σχολείου και διδακτικού ωραρίου. Θριαμβευτικά διηγείται πώς άσκησε βία χωρίς κάποιον προφανή λόγο απλά επειδή την ενοχλούσε το γεγονός ότι είναι ήσυχος άνθρωπος κ.α. Η διήγηση έχει αρκετό θυμό και σοκαριστικό λεξιλόγιο για τους μαθητές.

Η Μαρίνα προσπαθεί να διαχειριστεί την αποκλίνουσα συμπεριφορά της «μαθήτριας». Προσπαθεί να την καθησυχάσει και της υποδεικνύει πιο ήρεμη συμπεριφορά. Η «μαθήτρια» αποχωρεί από την αίθουσα οργισμένη, ενώ ένα μεγάλο «γιατί» είναι ζωγραφισμένο στα πρόσωπα όλων.

Σκηνή 2^η

 Η Βούλα εισέρχεται στην αίθουσα ως μία ευγενική μαθήτρια, αφού έχει χτυπήσει την πόρτα, ζητά συγνώμη για την καθυστέρηση και κάθεται στην καρέκλα της. Μετά από την παρότρυνση της καθηγήτριάς της, η μαθήτρια διηγείται το περιστατικό που είχε διηγηθεί η προηγούμενη μαθήτρια από τη δική της πλευρά. Εκφράζει την αδικία που αισθάνεται. Η καθηγήτρια της συμπαραστέκεται. Την ακούει με προσοχή και την ηρεμεί. Η μαθήτρια αποχωρεί από την τάξη.

ΦΑΣΗ Β’

Σκηνή 3^η

Η καθηγήτρια μπαίνει στην τάξη αυτή τη φορά με την πραγματική της ιδιότητα. Οι δύο καθηγήτριες εξηγούν στα παιδιά ότι τους παρουσίασαν ένα σενάριο που δεν είναι αληθινό αλλά είναι σύνηθες στη σχολική καθημερινότητα. Επισημάναμε, ότι η γλώσσα που χρησιμοποίησε η πρώτη «μαθήτρια» ήταν ιδιαίτερα ελεύθερη καθώς υποδυόταν ένα επιθετικό άτομο σε παιδαγωγικό παιχνίδι. Στη συνέχεια κλήθηκαν τα παιδιά να συμμετέχουν σε αντίστοιχο παιχνίδι. Εκείνα ανταποκρίθηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό. Αναθέσαμε μικρά σενάρια, σε ρόλους ανά δύο, με θέματα που άρεσαν στα παιδιά.

Για παράδειγμα: 

Ένας μαθητής θέλει να συμμετέχει σε μία ομάδα ποδοσφαίρου. Ένας άλλος τον εμποδίζει.

Παραλλαγή 1^η: Υπερτερεί η άποψη του δεύτερου μαθητή.

Παραλλαγή 2^η: Υπερτερεί η άποψη του πρώτου μαθητή.

Παραλλαγή 3^η: Εναλλαγή ρόλων.

ΦΑΣΗ Γ’

 Οι καθηγήτριες προέτρεψαν τους μαθητές να εκφράσουν τα επιχειρήματά τους, ώστε να υπερασπιστούν το μαθητή εκείνο, που θέλει να συμμετέχει σε διάφορες δραστηριότητες κ.α. Τα επιχειρήματα τους γράφονται στον πίνακα. Ακολούθησε συζήτηση.

Τα συμπεράσματα

–          Οι μαθητές μετά από το πρώτο ξάφνιασμα τους συμμετείχαν ενεργά στις προτεινόμενες δραστηριότητες.

–          Ευχάριστη έκπληξη ήταν ότι ακόμα και οι μαθητές που γενικά παρουσιάζουν προβληματική συμπεριφορά, εξέφρασαν επιχειρήματα υπέρ των μαθητών που έχουν δύσκολη καθημερινότητα.

–          Κρατάμε τη φράση ενός μαθητή μας: Όλοι έχουμε δικαίωμα να παίξουμε μπάλα.

Με αφορμή των συναντήσεων μας με το «Θησέα»

                                                                                                                          Β.Β  & Μ.Κ.

Γυμνάσιο Γαυρίου- Άνδρος